05 Οκτ 2024 18:05
Περτούλι
Δημοτική Κοινότητα / Αιθήκων

Το Περτούλι είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1.150μ., στις πλαγιές του Κόζιακα. Απέχει 47 χλμ. από τα Τρίκαλα και έχει 102 κατοίκους. Περιτριγυρισμένο από τα ξακουστά βουνά Νεράϊδα, Κόζιακας, Λουπάτα και Αυγό και γεμάτο από πυκνά δάση, καταπράσινα λιβάδια, αγριολούλουδα που με την πολυχρωμία τους ξεπετάγονται δίπλα στα ψηλά έλατα και τα τρεχούμενα νερά του χειμάρρου που γεμίζουν με υδρόβια φυτά, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για ένα ορεινό παράδεισο.

Το εκκλησάκι των Αγ. Αποστόλων, μια άσπρη μινιατούρα μέσα στο καταπράσινο τοπίο, που γίνεται ακόμα πιο γραφικό και πανέμορφο όταν το χιόνι σκεπάζει την περιοχή, προσφέρει μια εικόνα που δε μπορεί να τη συλλάβει ο ανθρώπινος νους εάν δεν τη ζήσει από κοντά. Το Περτούλι πρωτοαναφέρεται στον κώδικα 221/8α της Μονής Βαρλαάμ στις αρχές του 10ου αιώνα. Το 1720 το χωριό ερημώθηκε εξαιτίας μιας επιδημίας πανούκλας και ξανακατοικήθηκε από τον Τριαντάφυλλο Χατζή Μπέρτα. Κατά μία εκδοχή, το όνομα του χωριού, (Μπερτούλι, το χωριό του Μπέρτα), οφείλεται σ΄αυτόν. Το όνομα «Περτούλι» συναντάται και σε κατάστιχο του Μεγάλου Μετεώρου το 1741, όπως και σε αναφορά των κατοίκων του Ασπροποτάμου προς τον πασά των Τρικάλων το 1841. Τον Ιούνιο του 1823 κάηκε από τον Αρβανίτη Σελιχτάρ Μπόδα, μαζί με το Νεραϊδοχώρι και την Πύρρα, και έτσι καμμένα τα βρήκαν όταν τα επισκέφθηκαν το 1826, ο Στουρνάρης και ο Κασομούλης. Το Περτούλι ξαναχτίζεται το 1841, όπως και ο πύργος του Χατζηγάκη, εγγονού του Χατζή Μπέρτα. Το 1943 η ιστορία επαναλαμβάνεται για το Περτούλι και καταστρέφεται ξανά, γιατί ήταν η έδρα του Κοινού Γενικού Στρατηγείου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων κατά των Άγγλων.

Κατά μήκος της Ε.Ο. Tρικάλων-Άρτας δημιουργείται ένα οροπέδιο όπου εκτείνονται τα Περτουλιώτικα Λιβάδια. Είναι αλπικό τοπίο εξαιρετικής αισθητικής με άφθονη υδρόβια ζωή και ποικιλία χλωρίδας. Τα λιβάδια αποτελούν πόλο έλξης για το σύνολο των επισκεπτών του δήμου αλλά ταυτόχρονα συντελούν στην τοπική οικονομία, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εκτατική κτηνοτροφία. Το ποτάμι που διασχίζει τα Περτουλιώτικα Λιβάδια είναι ο Ξεριάς ή Περτουλιώτικος που πηγάζει από το όρος Κόζιακα και τα χωρίζει σε μαιάνδρους. Η βλάστηση των λιβαδιών συντηρείται από τη βόσκηση και τους παγετούς που δεν αφήνει τα έλατα να μεγαλώσουν και το δάσος να επεκταθεί μέσα σε αυτά.

Στη θέση «Λιβάδια Περτουλίου» βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο της περιοχής, που μόνο και μόνο λόγω της μικρής του απόστασης από τα χωριά της περιοχής αλλά και τα Τρίκαλα, συγκεντρώνει τα βλέμματα των φίλων του σκι. Διαθέτει μικρή σχετικά πίστα, που απευθύνεται κυρίως σε λιγότερο έμπειρους σκιέρ, εξοπλισμένη όμως με σκι-λιφτ και τελεφερίκ. Εντυπωσιακή είναι η εικόνα που δίνουν στην είσοδο του χωριού οι κτιριακές εγκαταστάσεις της διοίκησης δάσους Περτουλίου, βασισμένες σε αρχιτεκτονικά σχέδια, του διάσημου αρχιτέκτονα Πικιώνη. Γύρω από το Περτούλι βρίσκεται το ομώνυμο δάσος με έκταση 33.000 περίπου στρεμμάτων, διαχειριζόμενο από τη διοίκηση δάσους Περτουλίου.

Το Περτούλι διαθέτει επίσης πανεπιστημιακό δάσος. Βρίσκεται στην κεντρική Πίνδο και εκτείνεται από τις δυτικές πλαγιές του Κόζιακα μέχρι τις βορειοανατολικές πλαγιές της Μπουντούρας, σε υψόμετρο 1.150-2.060μ., εκτεινόμενο κατά μήκος της επαρχιακής οδού Τρικάλων-Ασπροποτάμου. Το δάσος είναι ιδιοκτησίας του ελληνικού δημοσίου και η νομή του μαζί με τα δημόσια νομήματά του έχουν παραχωρηθεί στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το έτος 1934. Η έκταση όλου του πανεπιστημιακού δάσους Περτουλίου ανέρχεται σε 3.296,59 εκτάρια, από τα οποία τα 2.361,83 είναι δάσος. Σκοπός του πανεπιστημιακού δάσους είναι η πρακτική εκπαίδευση των φοιτητών του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ., η έρευνα και η πρότυπη εκμετάλλευση του δάσους.

Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του χωριού περιλαμβάνουν το πανηγύρι της Αγίας Κυριακής (6-7 Ιουλίου), της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (5-6 Αυγούστου), και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (14-15 Αυγούστου). Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις ξεκινούν με λειτουργία, όπου πλούσια προσφέρονται ντόπια εδέσματα (κυρίως κρέας, πίτες, γαλακτοκομικά) και κορυφώνονται με γλέντι, με τη συμμετοχή των παρευρισκομένων, με δημοτικά παραδοσιακά συγκροτήματα. Τον Ιούνιο γίνεται η γιορτή των μελισσοκόμων στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Τέλη Ιουνίου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα Περτουλιώτικα Λιβάδια η μεγάλη και σχετικά πρόσφατη γιορτή, που είναι το «Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων». Σαρακατσάνοι από όλη την Ελλάδα συγκεντρώνονται για να αναπαραστήσουν τον παλιό νομαδικό τρόπο ζωής, στήνοντας «κονάκια», αργαλειούς, και μαγειρεύοντας παραδοσιακά φαγητά υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής τους.