Η Πηγή ή αλλιώς μεγάλη Πουλιάνα είναι ένα όμορφο χωριό 8χλμ έξω από την πόλη των Τρικάλων στην Εθνική οδό Τρικάλων-Άρτας.Έχει 1196 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και υψόμετρο 120μ.Στις 4/12/1997 η κοινότητα πηγής καταργείται και συνενούται με τον Δήμο Γόμφων.Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Πύλης ενώ πρίν τον νόμο Καποδίστρια άνηκε στον Δήμο Γόμφων.Είναι απο τα μεγαλύτερα χωριά του νομού.
Το χωριό άλλαξε πολλές τοποθεσίες , λόγω κύριως απο αρρώστιες που αποδεκάτιζαν τον πληθυσμό μέχρι να κατασταλάξει στην σημερινή του τοποθεσία.Σύμφωνα με πληροφορίες στην τελευταία μετακίνηση του χωριού οι κάτοικοι χωρίστηκαν σε δύο οικισμούς , ο ένας είναι η Πηγή (Μεγάλη Πουλιάνα) και ο άλλος η Μουριά (Μικρή Πουλιάνα).Μέχρι και πρίν τον αναδασμό το χωριό είχε πάρα πολλά νερά και πηγές , εξού και η μία θεωρία απο πού μπορεί να προέρχεται το όνομα του.Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αγροτική ενασχόληση.

Αξιοθέατα του χωριού είναι το Κονάκι , το οποίο δεσπόζει επιβλητικά δίπλα απο την κεντρική πλατεία του χωριού.Χτίστηκε στις αρχές του 1800 και σταδιακά χρησίμευσε σαν διοικητήριο Γερμανών και Τούρκων κατακτητών , επίσης ανήκε στον εκάστοτε τσιφλικά του χωριού.Οι Σκαμνιές με τον χώρο αγώνων είναι άλλο ένα σημείο αναφοράς του χωριού όπου το 2000 διεξήχθησαν εκεί οι πανευρωπαικοί αγώνες ανωμάλου δρόμου.

Ιστορία του χωριού

Ακριβή στοιχεία για την Ιστορία του χωριού δεν υπάρχουν και όσα κατάφερα να συγκεντρώσω βασίζονται κυρίως σε μαρτυρίες γηραιότερων και απο κάποια στοιχεία που είχε συγκεντρώσει σε μια προσπάθεια του ο τότε πρόεδρος του χωριού Λάζος Νίκος.Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά ο πρώτος οικισμός του χωριού εμφανίζεται στην θέση “Ρέθη” , που σύμφωνα με την παράδοση στην τοποθεσία αυτή βρέθηκαν 3 οικογένειες που έψαχναν να βρούν μέρος να εγκατασταθούν.Σταματώντας για να ξαποστάσουν στο συγκεκριμένο μέρος, κάποιος απο τους άντρες κοιτάζοντας καλύτερα το μέρος είπε την φράση : Μ’αρέθει δηλ (μου αρέσει).Για το λόγο αυτό το μέρος έμεινε γνωστό ως Ρέθη (ωραίο μέρος).Η Ρέθη βρικότανε ανάμεσα απο την Πηγή και το Λιλή (και λίγο νότια προς λυγαριά).Ήταν μεγάλος οικισμός , ο οποίος διέθετε και δικό του κεραμοποιείο , κάτι το οποίο μαρτυρούν και τα δεκάδες κομμάτια κεραμίδας και πήλινων σκευών που βρίσκοντα διάσπαρτα στα τοιχώματα του ποταμού.Για κάποιο άγνωστο λόγο το χωριό όμως εγκαταλείφθηκε (πιό πιθανή εξήγηση είναι απο κάποια επιδημία που ίσως έπληξε τους κατοίκους).Οι λιγοστοί κάτοικοι της Ρέθης φτιάχνουν ένα νέο οικισμό στην θέση Γαλαζόπετρα.Η νέα τοποθεσία ήταν βορειοανατολικά απο την τοποθεσία “Βρυσοπούλα” και πήρε το όνομα Γαλαζόπετρα απο τις μεγάλες ποσότητες θεικού χαλκού (γαλαζόπετρες) που περιέχει το έδαφος.Λίγο αργότερα και ενώ υπάρχει ο οικισμός στην γαλαζόπετρα , εμφανίζεται ένας νέος οικισμός στην Κρυόβρυση.Η Κρυόβρυση ήταν γνώστο μέρος του χωριού οπού υπήρχε πηγή με μεγάλη ποσότητα γάργαρου νερού και βρισκόταν Νοτιοδυτικά από τις σκαμνιές(το ποτάμι στις σκαμνιές δημιουργήθηκε απο την κρυόβρυση).Ο νέος οικισμός αποτελείται εξ ολοκλήρου απο βλάχους οι οποίοι διαλέγουν την συγκεκριμένη τοποθεσία για να είναι απόμακρα απο τον οικισμό στην Γαλαζόπετρα.Οι κάτοικοι του ονομάζονται Κρυοβρυσίτες και ο οικισμός Κρυόβρυση.Για άγνωστη και πάλι αιτία όμως ο οικισμός στην Κρυόβρυση εξαφανίζεται.Λίγο αργότερα επιδημία χολέρας χτυπάει τον οικισμό στην Γαλαζόπετρα.Οι κάτοικοι για να σωθούν εγκαταλείπουν τον οικισμό , με το μεγαλύτερο μέρος τους να εγκαθίσταται στην σημερινή τοποθεσία του χωριού και ένα μικρότερο στην τοποθεσία της σημερινής Μουριάς.Για τον λόγο αυτό οι δύο οικισμοί μένουν γνωστοί ως Μεγάλη Πουλιάνα(Πηγή) και Μικρή Πουλιάνα(Μουριά).Οι παρακάτω ιστορικές αναφορές δεν θυμάμαι πως έφτασαν στα χέρια μου η ποιός μου τις έδωσε , δεν μπόρεσα όμως και να βρώ αν είναι παρμένες απο κάποιο βιβλίο.Λέει λοιπόν για το χωριο μας:Ο οικισμός αναφέρεται κατα την Τουρκική απογραφή του 1454 με 1455 ως POLYANA μεταξύ των Χασίων του διοικητή των Τρικάλων.Σε πηγές της Τουρκοκρατίας μνημονεύεται ως Τρανή Πολιάνα με παλαιότερη μνεία του 1592 με 1593.Μια αναφορά του 1540 ως Μπολιάνα πρέπει να ανήκει στο χωριό μας.Σύμφωνα με την καταγραφή του Βιλαετίου Τρίκκης και Σταγών του 1820 ο οικισμός Πολιάνα αριθμούσε 32 σπίτια , αλλά χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένα αν εννοεί την Μεγάλη πολιάνα ή και τους δύο οικισμούς.Αν οι δύο οικισμοί δεν απογράφηκαν μαζί , τότε πιθανόν να πρόκειται για την Μεγάλη Πολιάνα,Το 1881 η Μεγάλη Πουλιάνα είχε 448 κατοίκους.Το 1880 ο Ι.Κοκκίδης αναφέρει 1000 χριστιανούς κατοίκους για την Πουλιάνα , χωρίς να διευκρινίζει όμως για ποιόν απο τους δύο οικισμούς πρόκειται.Οι κάτοικοι είναι πολλοί ακόμα και για τους δύο οικισμούς (448 είχε η Πηγή και 194 η Μουριά σύνολο 642).Επίσης μνεία στο χωριό μας κάνουν και οι W.M.LEAKE , που χαρακηρίζουν την Πουλιάνα ώς το μεγάλο χωριό της πεδιάδας.Για το ιδοκτησιακό καθεστώς του οικισμού κατα την περιόδο της τουρκοκρατίας , υπάρχει αναφορά του στον κατάλογο με τα τσιφλίκια του Αλή Πασά αλλα και η πληροφορία οτι η Επισκοπή της Τρίκκης είχε έκεί το 1816 ιδοκτησίες 240 στρεμμάτων και 8 βεργών.Όσο για την πληροφορία οτι η Πουλιάνα όφειλε στον Βελή , γιό του Αλή Πασά 3500 γρόσια για μεσολαβήσεις δεν γνωρίζουμε ακριβώς για ποιόν απο τους δυό ομόνυμους οικισμούς αναφέρεται.Μετά την απελευθέρωση ήταν ιδιοκτησία του Χαμίτ Βέη αρχικώς και τσιφλίκι μέρος των γαιών που είχε εξαγορασθεί αργότερα το 1907.Η ονομασία του χωριού(Μεγάλη Πουλιάνα) βασίζεται σε 4 παραδόσεις , ας τις δούμε αναλυτικά: Η πρώτη είναι οτι δόθηκε το όνομα αυτό στο χωριό μας προς τιμήν της Πριγκίπισσας του Βυζαντίου Πουλιάνας , που ήρθε στο χωριό μας όταν την έδιωξε ο πατέρας της.Σύμφωνα με μια δεύτερη θεωρία η ονομασία δόθηκε απο την “Μπουγιούκ Πουλιάνα” , κόρη ενός τούρκου πασά , ο οποίος παντρεύτηκε εδώ και κατοίκησε για μερικά χρόνια στο κονάκι.Η τρίτη παράδοση λέει οτι η ονομασία προέρχεται απο την Σλαβική διάλεκτο , με τη λέξη Πουλιάνα να σημαίνει μέρος που βγάζει πολύ νερό.Η τελευταία θεωρία είναι οτι πήρε το όνομα αυτό λόγω των πολλών πουλιών που συγκεντρωνόταν στο χωριό εκείνα τα χρόνια.Η σημερινή ονομασία Πηγή δόθηκε στο χωριό το 1955 απο την βρύση που υπήρχε στο κέντρο του χωριού(ήταν ακριβώς κάτω απο την βρύση που είναι σήμερα στην κεντρική πλατεία) η οποία δυστυχώς έχει σκεπαστεί.